Niet alleen de werkgever maar ook de zieke werknemer heeft rechten en plichten waar hij zich aan houden moet. Alle rechten en plichten staan beschreven in bijvoorbeeld het burgerlijk wetboek en in de sociale verzekeringswetten. Als er in jouw bedrijf een CAO van toepassing is dan zal daar ongetwijfeld ook het een en ander in beschreven staan.

Bij een klein bedrijf zul je aan je werkgever informatie moeten vragen. Als het bedrijf groter is dan is er vaak een administratie of zelfs een afdeling personeelszaken. Deze mensen hebben kennis van zaken en zullen je graag helpen. Vraag met een gezond portie argwaan alles wat je weten wilt. Je krijgt dan meestal direct antwoord en zo kunnen een hoop misverstanden voorkomen worden.

Dagelijks bezoeken veel mensen uit België mijn website. Alles wat ik in het hoofdstuk ziekte en werk heb opgeschreven is gebaseerd op de Nederlandse Wetgeving. In België of andere landen zal de wetgeving niet helemaal gelijk zijn aan Nederland. Wat wel gelijk is, is dat een zieke werknemer de werkgever geld kost. In welk land dan ook, we blijven nu eenmaal mensen. En daar kun je niet altijd op vertrouwen.

In de zorg, CAO VVT staat al heel veel over het ziek zijn geschreven. De meeste info vind je in hoofdstuk 6, werk en privé en in hoofdstuk 8, arbeid en gezondheid. Als je geen CAO ontvangen hebt kun je er om vragen aan je werkgever of op de afdeling personeelszaken. De werkgever is verplicht om jouw een CAO te geven als je daarom vraagt.

Als er geen CAO van toepassing is dan is er misschien een verzuimprotocol. Dit is door de werkgever zelf geschreven en er staat precies in wat je moet doen als je ziek wordt. Maar denk erom, de wet gaat altijd voor, dan volgt het CAO en als laatste de eigen regels van het bedrijf.

Tegenwoordig kan je heel makkelijk op internet zelf opzoeken en nakijken wat je weten wilt. In het menu van ziekte en werk staat onderaan het tabblad “links”. De belangrijkste “links” (verwijzingen) om iets op te zoeken over ziekte en werk kun je daar vinden. Lang leve het internet.

Voorbeeld:
Jan is al een jaartje ernstig ziek maar er zijn periodes waarin hij zich wat beter voelt. In deze periodes gaat hij zoveel mogelijk naar zijn werk. Jan werkt in de zorg en hij vertrouwt erop dat alles wel goed geregeld zal zijn. Het is tenslotte een semi-overheidsbedrijf.

Als Jan zich wat beter voelt en zich verdiept in wat regeltjes schrikt hij enorm. Er zijn hem heel andere dingen verteld dan wat er in de regeltjes staat.

Dus nogmaals:
Doe jezelf niets tekort en laat je niet overbluffen in het land van ziekte en werk.

Belangrijk om te weten!

Vaak heb je al wat dokters of specialisten bezocht voordat je jezelf daadwerkelijk ziek moet melden. In het burgerlijk wetboek heb ik niets kunnen vinden waarin iets staat beschreven over het doorbetalen en het vrij geven als je naar een dokter, tandarts of specialist moet. Er staat wel altijd iets over in het CAO. In het CAO VVT staat dat de werkgever verplicht is om jou de gelegenheid te geven voor deze bezoeken. Hij is ook verplicht om de tijd die nodig is voor het bezoek door te betalen.

Als je part-time werkt wordt van je verwacht dat je deze bezoekjes zoveel mogelijk in je eigen tijd doet. Soms is dat niet mogelijk. In dat geval is de werkgever verplicht om jou vrij te geven voor de tijd die nodig is. Ook moet hij het salaris gewoon door betalen.

Voorbeeld:
Jan is lang ziek geweest maar hij heeft geluk gehad. Het ziet ernaar uit dat hij binnenkort weer volledig aan het werk kan en daar mag hij trots op zijn. De eerste 2 jaar moet hij wel veel op controle komen. Iedere maand is er wel weer één of andere dokter die hem wil zien.

De baas van Jan ziet zijn geest al dwalen en baalt hier stevig van. Deze controles lijken altijd wel in diensttijd te moeten gebeuren. Hij praat hierover met Jan en hij zegt dat Jan 2 opties heeft om dit te regelen.

Belangrijk om te weten!

Als je ziek wordt ben je verplicht om jezelf ziek te melden. Er zijn vaak regels opgesteld om duidelijkheid te scheppen in zaken waarin de wet of het CAO niet voorziet. Deze regels noemen we het ziekteverzuimbeleid. Dit beleid staat beschreven in het ziekteverzuimprotocol en mogen nooit in plaats van WET of CAO komen maar kunnen ernaast als leidraad gebruikt worden.

In het ziekteverzuimprotocol staat bijvoorbeeld precies beschreven hoe, bij wie en voor hoe laat je jezelf moet ziekmelden. De 1e ziektedag is heel belangrijk als je jezelf ziek meldt bij je werkgever.

Vaak is het zo dat je de eerste 2 dagen van je ziekte thuis moet blijven. Als de werkgever/leidinggevende twijfelt of je wel echt ziek bent dan kan er een spoedcontrole worden aangevraagd. Met de bedrijfsarts kan besproken worden of je echt thuis moet blijven of dat het juist beter is om er zo af en toe even uit te gaan. De werkgever/leidinggevende heeft hier geen inspraak in.

Allerlei berekeningen die gemaakt worden hebben als uitgangspunt de eerste ziektedag. Als voorbeeld noem ik de berekening van het ziekengeld ORT, ziekengeld meerwerk, structureel overwerk, vakantietegoeden, bepaling van wel of geen periodieke verhoging, de overgang van het 1e ziektejaar naar het 2e ziektejaar en de datum van de ontslagaanvraag. Bij uurloners of mensen met een nul uren contract is de eerste ziektedag belangrijk bij de berekening van het gemiddeld door te betalen loon.

Bij al deze looncomponenten is de eerste ziektedag bepalend. Ik zal vast nog wat vergeten zijn om op te noemen maar ik neem aan dat de belangrijkheid van de 1e ziektedag zo wel duidelijk is.

Voorbeeld:
Jan is ziek en het ziet ernaar uit dat dit langer gaat duren dan een gewoon griepje. Gelukkig hoeft Jan geen bedrust te houden. Al snel krijgt Jan een oproep om bij de bedrijfsarts te komen.

Belangrijk om te weten!

In het ziekteverzuimprotocol staat beschreven wat je zelf moet doen maar ook wat jouw leidinggevende moet doen om contact met jou te houden en wat het doel hiervan is. In deze regels kunnen dus allerlei verschillende zaken beschreven zijn om duidelijkheid te scheppen tussen jezelf en je werkgever/leidinggevende.

Het ziekteverzuimbeleid hoort vastgesteld en goedgekeurd te zijn door de OR en de vakbond.

Wat er ook beschreven staat over de rol van de werkgever/leidinggevende, één ding moet je goed onthouden. De werkgever/leidinggevende mag nooit op de stoel van de arts gaan zitten. Inhoudelijk hoef je je werkgever/leidinggevende geen informatie te geven over jouw ziekte. Ook de bedrijfsarts mag en zal dit niet doen. Er moet uiteraard wel aangegeven worden welke beperkingen er zijn en of er ingeschat kan worden hoelang het verzuim gaat duren.

Voorbeeld:
Jan is een week of 3 ziek als hij zijn werkgever/leidinggevende weer aan de telefoon heeft. Enthousiast vertelt Jan dat het beter gaat en dat hij over een week of 2 weer rustig wil gaan proberen om het werk te hervatten. De werkgever/leidinggevende is het er niet mee eens. Het is erg druk Jan dus ik verwacht dat je er morgen weer bent. En als dit te zwaar is voor je dan hebben we op een andere afdeling ook nog genoeg te doen.

Jan is met stomheid geslagen. Maar zo goed gaat het nu ook weer niet stamelt hij. Toch houdt de werkgever/leidinggevende voet bij stuk en dreigt met sancties en termen als werkweigering.

Jan voelde zich toch al zo schuldig en weet het even niet meer. Zijn huisgenoot komt op het idee om contact op te nemen met de bedrijfsarts/ arbodienst. Gelukkig mag Jan meteen komen. De bedrijfsarts is van mening dat werken voorlopig niet aan de orde is voor Jan. Er wordt een nieuwe afspraak voor over een maand gemaakt en tot die tijd hoeft Jan niet te werken. De werkgever/leidinggevende heeft het nakijken.

Zie Burgerlijk Wetboek, titel 7.10; Arbeidsovereenkomst
Afdeling 6, artikel 658, lid 4
Zie het ziekteverzuimbeleid van jouw werkgever
Zie het re-integratiebeleid van jouw werkgever

Belangrijk om te weten!

In sommige beroepen wordt veel gewerkt met allerlei toeslagen. Deze toeslagen worden extra uitbetaald bovenop het basis salaris. Wanneer je recht hebt op een toeslag en hoe deze toeslag berekend moet worden staat allemaal in het CAO beschreven. Soms geldt er ook een maximum bedrag waarover de toeslag berekend moet worden.

Er bestaan heel veel soorten toeslagen. Enkele voorbeelden zijn:
– Onregelmatigheidstoeslag (ORT)
– Bereikbaarheidsdienst toeslag
– Overwerk toeslag
– Meerwerk toeslag
– Vergoedingen slaapdienst
En niet te vergeten de afbouwregeling ORT.

Natuurlijk moet de werkgever standaard ook de extra toeslagen doorbetalen. Dit is bij wet geregeld en hier mag niet ten nadele van de werknemer vanaf geweken worden. Er bestaan werkgevers die zeggen dat de toeslagen niet structureel zijn. Onzin. Er wordt altijd een gemiddelde berekend over een periode van 6 maanden voorafgaand aan de maand waarin je ziek geworden bent. De uitkomst moet net als het basisloon standaard worden doorbetaald. Dit wordt bijvoorbeeld ziekengeld ORT of ziekengeld meerwerk genoemd. Als de toeslag niet structureel zou zijn dan blijft er na de berekening van het gemiddelde meestal niets over wat ter discussie zou kunnen staan.

Er bestaan ook werkgevers die werken volgens het zogenaamde “bel- systeem”. Volgens dit systeem krijgen alleen diegene die niet af te poeieren zijn en een grote mond hebben, de toeslagen doorbetaald. De overige medewerkers krijgen dan niets. Dat levert een behoorlijke besparing op de loonkosten op.

Voorbeeld:
Jan is altijd een harde werker geweest. Om wat extra’s te verdienen werkt Jan zoveel mogelijk nacht- en weekeinddiensten en neemt hij regelmatig diensten van bijvoorbeeld zieke collega’s over. Op zondag ontvangt hij bovenop zijn loon een toeslag van 60% (ORT). De extra gewerkte uren worden als meerwerk uitbetaald. Zo heeft hij mooi wat extra geld te besteden.

Nu Jan ziek is krijgt hij alleen nog zijn gewone basissalaris uitbetaald. Dat scheelt hem veel geld.

Als Jan van anderen hoort dat hij ook recht heeft op doorbetaling van bijvoorbeeld ORT en meerwerk gaat hij het CAO erop naslaan. En jawel hoor, het staat erin maar Jan weet niet of hij het wel goed begrijpt. Gelukkig is Jan lid van de vakbond. Hij belt om uitleg van het CAO artikel. Jan heeft het goed begrepen. Het gemiddelde van de laatste 6 maanden moet inderdaad standaard worden doorbetaald.

Als Jan verhaal gaat halen krijgt hij een vaag verhaal te horen waarom de extra inkomsten niet uitbetaald zijn. Maar…..als Jan na deze uitleg nog steeds denkt dat hij inkomstenderving heeft dan moet hij maar een formulier invullen om doorbetaling te vragen. Dit wordt dan bekeken en de administratie beslist dan of hij wel of geen recht op doorbetaling heeft. Jan weigert het formulier in te vullen en eist per direct doorbetaling omdat deze inkomsten standaard doorbetaald dienen te worden. Als Jan aan het eind van de maand zijn loonstrookje ontvangt is hij prettig verrast. Het ziekengeld ORT en het ziekengeld meerwerk is netjes uitbetaald. Wat een geluk voor Jan dat hij zijn mond opengetrokken heeft en de sprookjes van zijn werkgever niet geloofde.

Zie Burgerlijk Wetboek, titel 7.10; Arbeidsovereenkomst
Afdeling 2, artikel 629, lid 1 + 9
Zie CAO VVT 2008-2010
Hoofdstuk 8, Arbeid en gezondheid
Artikel 8.1, Loondoorbetaling bij ziekte en arbeidsongeschiktheid, sub 2. a + b + sub 2

In januari 2015 heeft de rechter uitspraak gedaan over het doorbetalen van ORT over vakantiedagen/uren. Mijns inziens geldt deze uitspraak ook voor de overige toeslagen. Bij de mensen met een 0 uren contract moet deze toeslag vast opgenomen worden in de vorm van een toeslag op het uurloon.

Klik hier om naar de website van het FNV te gaan

De werkgever en de werknemer zijn volgens de wet verplicht om regelmatig contact met elkaar te hebben. De werkgever moet een aantal afspraken zelfs schriftelijk vastleggen en de werknemer moet die vastlegging ondertekenen als hij/zij het ermee eens is.

Zie CAO VVT 2008-2010
Hoofdstuk 8, Arbeid en gezondheid
Zie Wet Verbetering Poortwachter

Klik om verder te lezen op: 2e ziektejaar